Ubuntu.pl 🇺🇦️
Wraz z przejęciem przez AMD firmy ATI Technologies rozpoczęła się nowa era w obsłudze Radeonów na Linuksie. W celu stworzenia kompleksowego wsparcie dla swoich układów graficznych na Linuksa, AMD zatrudnia dwa zespoły tworzące sterowniki na tę platformę. Jeden z nich przygotowuje Catalysty o zamkniętym kodzie źródłowym. Głównym założeniem tej drużyny jest jak największe współdzielenie kodu sterownika między Windowsem, a Linuksem. Dzięki temu można wykorzystać silnie zoptymalizowany kod, który przez lata był dopieszczany przez sztab programistów Windowsa. Catalysty wspierają wszystkie karty graficzne z linii HD. Drugi zespół tworzy natomiast otwarte sterowniki wpisujące się w mechanizm DRI. Ponieważ pracę tu trzeba było zaczynać od podstaw, to sterowniki te ciągle muszą nadrabiać zaległości względem swojego zamkniętego brata. W niniejszym artykule sprawdzę jak oba sterowniki będą się spisywać na Ubuntu 12.04 LTS, który ma planowaną premierę na koniec kwietnia 2012 roku.
Pierwszy testowany komputer to Dell Vostro 3555. Komputer dostarczany jest z preinstalowanym Ubuntu 10.10. Wyposażono go w układ AMD Llano A4-3300M. Jest to zintegrowany procesor z kartą graficzną (podobnie jak konkurencyjny Intel Sandy Bridge). CPU w tym przypadku to dwurdzeniowy procesor generacji K10 z możliwością dynamicznej zmiany taktowania w zależności od obciążenia. Zintegrowany GPU to natomiast Radeon HD 6480G z generacji Northern Islands. Obsługuje on OpenGL 4.2.
Reszta komponentów to:
- Płyta główna: Dell 0K89MF
- Chipset: AMD Family 12h Root Complex
- Pamięć: 3584MB DDR3
- Dysk: 500GB Seagate ST9500423AS
Wydajność sterowników porównałem przy pomocy Phoronix Test Suite 3.6.1 dla następujących konfiguracji systemu:
Ubuntu 12.04 beta1: Domyślna instalacja najnowszego Ubuntu. Zawiera już w sobie otwarte sterowniki oparte o Mesa 8.0.1. Chociaż ta wersja biblioteki zapewnia już OpenGL 3.0, to niestety ciągle nie dla Radeonów na sterowniku r600g. OpenGL 3.0 dla tych kart przewidziane jest w następnym wydaniu Mesa 8.1, które będzie miało premierę za około pół roku. Póki co sterownik przedstawia się ciągle jako zdolny jedynie do OpenGL 2.1, jednak większość rozszerzeń z OpenGL 3.0 jest już obsługiwanych.
Ubuntu 12.04 beta1 + Catalyst 12.1: Jest to najnowsze Ubuntu z zainstalowanym własnościowym sterownikiem AMD w najnowszej wersji . Dzięki tej technologii karta graficzna jest zdolna do pełnego wykorzystania OpenGL 4.2, jak i wielu innych technologii (np. OpenCL).
Drugi testowany komputer to Toshiba Satellite A305-S6916. Układ graficzny na tym laptopie to AMD Radeon HD 3650W. Karta obsługuje OpenGL 3.3. Ponieważ swoją premierę miała już kilka lat temu, to otwarte sterowniki miały sporo czasu, żeby dojrzeć i stać się bardziej konkurencyjne dla Catalystów.
Reszta komponentów to:
- Procesor: Intel Core 2 Duo T6400 @ 2.00GHz (2 Cores)
- Płyta główna: TOSHIBA Portable PC
- Chipset: Intel Mobile 4 MCH + ICH9M
- Pamięć: 4096MB DDR2
- Dysk: 320GB SAMSUNG HM321HI
Wydajność sterowników porównałem przy pomocy Phoronix Test Suite 3.6.1 dla następujących konfiguracji systemu:
Ubuntu 12.04 beta1: Domyślna instalacja systemu. Korzysta z otwartego sterownika r600g opartego na Mesa 8.0.1.
Ubuntu 12.04 beta1 + Catalyst: Domyślna instalacja systemu z doinstalowanymi najnowszymi sterownikami AMD Catalyst 12.1.
Do przetestowania kart graficznych zastosowałem zestaw benchmarków: Nexuiz, LightsMark, VDrift, Unigine Sanctuary.
Nie przeciągając już dłużej wyniki:
AMD Llano:
Radeon HD 3650W:
W przypadku tej opartej o rozwiązania idTech strzelanki, gra na otwartych sterownikach zahacza o granice zupełnej płynności osiągając ponad 20 FPS-ów. Jednak zamknięty sterownik radzi sobie zdecydowanie lepiej osiągając ponad 2x lepszy wynik.
AMD Llano:
Radeon HD 3650W:
Na Lightsmarku zamknięte sterowniki zostawiają daleko w tyle otwarte odpowiedniki osiągając grubo ponad 5x lepsze rezultaty.
AMD Llano:
Radeon HD 3650W:
Tradycyjnie już okazuje się, że otwarte sterowniki oparte o Gallium3D wyjątkowo dobrze radzą sobie z grą wyścigową VDrift i podobnie jak miało to miejsce w przypadku NVIDIA, osiągają lepszy wynik od swoich zamkniętych odpowiedników. Na AMD Llano ponad 2x lepszy, a na Radeon HD 3600W prawie 6x lepszy.
AMD Llano:
Radeon HD 3650W:
Najbardziej zaawansowany silnik graficzny na Linuksa – Unigine wymaga do swojego działania OpenGL 3.0. Na szczęście nie wykorzystuje każdego elementu tej specyfikacji, dzięki czemu można go już uruchomić na otwartych sterownikach. Jednak wydajność jest ciągle bardzo słaba, a Catalysty w tym przypadku są ponad 3-4x szybsze.
Podsumowując, AMD Catalyst są bezsprzecznie szybsze od otwartego sterownika r600g. Nie jest to szczególnym zaskoczeniem, gdyż developerzy otwartych sterowników do Radeonów rzadko kiedy zajmują się optymalizacją wydajności. Uważają (osobiście myślę że słusznie), iż poprawą wydajności zawsze może zająć się społeczność, oni natomiast poświęcają swój czas głównie na rzeczy, które społeczności byłyby bardzo trudne samemu do realizacji (chociażby ze względu na dostęp do dokumentacji), np. jak najszybsze dostarczenie obsługi nowego sprzętu, czy implementacja nowych technologii. Jednak trzeba przyznać, że otwarte sterowniki w Mesa 8.0 są jakości dotąd niespotykanej. Jeżeli ktoś nie wykorzystuje grafiki do intensywnych obliczeń powyżej OpenGL 2.1, to może się okazać, że są one dla tej osoby już wystarczająco dobre. Teraz kilka słów o ograniczeniach. Jak już wspomniałem sterowniki opensource zapewniają na razie jedynie implementacje OpenGL 2.1, nie można na nich ciągle korzystać z OpenCl, ani akceleracji video (obie technologie stały się aktualnie priorytetem programistów AMD tworzących otwarte sterowniki). W większości przypadków nie można też korzystać z dźwięku na wyjściu HDMI. Na szczęście dzięki polskiemu developerowi Rafałowi Miłeckiemu i ten problem zostanie wkrótce rozwiązany. Natomiast zamknięte Catalysty są znane ze swojego problematycznego działania w środowisku GNOME Shell, co odbija się rykoszetem też na Unity. Mamy jednak nadzieję, że i te niegodności zostaną wkrótce zażegnane.
Ten artykuł kończy ocenę sterowników do kart graficznych dla nadchodzącego Ubuntu 12.04. Jeżeli chcesz się zapoznać z teorią działania otartych sterowników przeczytaj to. Pozostałe artykuły dotyczyły grafik:
Wyniki zostały zamieszczone na OpenBenchmarking.org – AMD Llano, Radeon HD 3650W.
Pamiętam, jak pierwszym komputer na którym instalowałem Linuksa miał „na pokładzie” Radeona X1950Pro na AGP. Super karta, ale na Windowsie – na Ubuntu, jak wielu, nie podołałem żeby zmusić ją do działania na zamkniętych sterownikach (o otwartych chyba się wtedy nikomu nie śniło). I dlatego następny składany komputer miał już GeForce’a i działa do dziś zupełnie bezproblemowo. Podobnie, gdy kupowałem laptopa padło na Dell XPS 15, bo miał nVidię. Na Archu, po zainstalowaniu Bumblebee też wszystko działa świetnie.
Z tego co wiem, to hybrydowe układy na Linuksie mają wielki kłopot, ale dzięki Bumblebee jest już akceptowalnie z GeForce’ami. Radeonów chyba wciąż nie da się tak uruchomić. Więc mam pytanie – jakbym zmieniał komputer (stacjonarny) – mogę bez przeszkód brać Radeona, czy za wydajnością niestety nie poszła bezproblemowość? Czy już jest wszystko ok i względnie nowe karty działają ładnie od razu po instalacji sterowników? Pytam, bo jedynym co mnie powstrzymywało przed zakupem jakiegokolwiek sprzetu z kartą ATI to właśnie te moje złe doświadczenia.
Czyli… wszystko po staremu i lepiej mieć na pokładzie NVidię?
Od niedawna mam ASUS AO722 z AMD Radeon HD 6290 z Ubuntu 11.10 i po zainstalowaniu AMD Catalyst 12.1. wszystko działa bez problemów. A przynajmniej na razie ich nie napotkałem.
Ja ze swojej strony mogę dodać, że jedynym sensownym wyborem jest karta nvidii lub intela. Z kartami AMD/ATI od zawsze miałem problemy (nie wiem co mnie podkusiło żeby znowu kupić tą kartę). W przypadku sterowników otwartych 3 razy na 5, nie odpala mi się Unity (zawiesza się moduł a czasami cały kernel). Natomiast w przypadku Catalyst przesuwanie okna w Unity sprowadza się do wyświetlania 5 klatek na sekundę (okno pięknie przeskakuje z miejsca na miejsce).
Podsumowując, nigdy ATI pod Linuksa:)
ja mam problem przy instalacji ubu bety 12.04 mianowicie przy kroku o wpisanie usera zawiesza sie (dvd) instalacja, instalowałem z usb to samo, zna kto problem ?
A mi Radeonik pięknie śmiga, o wiele bardziej wnerwiają mnie pustki w repo 11.04
Co do porównywania zamkniętych sterów NVIDIA i AMD, to u mnie oba działają równie bezproblemowa. Jest jednak spora zaleta Catalystów w czasie instalacji. Gdy pobieramy sterownik ze strony producenta i instalujemy zgodnie ze sztuką:
http://wiki.cchtml.com/index.php/Ubuntu_Oneiric_Installation_Guide
To nie musimy wyłączać X’sów, blacklistować żadnych sterów, a dkms zadba o to, żeby sterownik automatycznie się przebudowywał po każdej aktualizacji jądra systemu.
W przypadku instalacji sterów NVIDIA ze strony producenta, to musimy blacklistować nouveau, wyłączyć X’sy, a co najgorsze po każdej aktualizacji jądra sterownik należy ręcznie przeinstalować.
O hybrydach, GNOME 3 i Unity się nie wypowiadam, bo nigdy nie używałem.
P.S. Zalecam skorzystanie z Catalystów 12.2, które nie były jeszcze dostępne w czasie tworzenia benchmarku, ale poprawiają kilka istotnych spraw.
[quote post=”16974″]co najgorsze po każdej aktualizacji jądra sterownik należy ręcznie przeinstalować.[/quote]
Ale gwarancja, że GUI wstanie jest najważniejsza 😉 Chociaż przyznam, że przy częstych aktualizacjach potrafi to zdenerwować!
Dziś robiłem aktualizację i po odhaczeniu paczek jądra najpierw system ponownie odświeżył listę pakietów i sam zaznaczył sobie paczki linuksa, a po chwili padł mi net. i system znowu je zaznaczył. Skończyło się słowami
[quote]Nie chcę tego pie* Linuksa!!! ;D[/quote]
Dlaczego otwarte sterowniki amd jak i nvidii osiagaja lepsze wyniki w grze VDrift? Co takiego ma ta gra/jak jest zoprogramowana ze zamkniete sterowniki wypadaja tak blado?
***PL_kolek- ja hybrydę bez problemu uruchomiłem w Acerku. Właśnie na ATI. Na sterach zamkniętych i w Fedorze, ale skoro tam się udało…
Nie miałem hybrydy, opierałem się na tym, co przeczytałem w sieci jak wybierałem sobie laptopa (zastanawiałem się nad Dell Vostro, ale ze strachu że nie odpalę tej grafiki wziąłem XPS 15). A jak to odpaliłeś? Możesz w locie przełączać z jednej karty na drugą?
Fajnie słyszeć, że karty ATI zaczęły zachowywać się normalnie, może następnym razem będę miał mniej ograniczony wybór.
Nie wiem jak z nowymi kartami, ale wszystkie starsze Radeony jakie znam miały tragiczne sterowniki nawet na Windowsa. Unikam ATI/AMD przy kartach graficznych jak ognia, z Nvidią i Intelem problemów nigdy nie było.
Starsze tzn? Nigdy nie miałem żadnych problemów ze sterownikami Radeonów na Windowsie, a wręcz Radeon 9550 kręcił się jak szalony.
9550?! Toż to z nim największa była u mnie makabra, na 3 kompach go miałam 🙂 Śmigał jak szalony… fakt, tylko przy zbyt gwałtownej zmianie kolorów (np w filmie) zawieszał kompa… na amen… albo restartował…
No ja właśnie żadnych problemów nie miałem, zainstalowałem nawet nieoficjalne Omegi (chyba tak się nazywały), bo niby jeszcze lepsze były. Potem Radeon X1950Pro, nie do odpalenia na Linuksie, na Windowsie gryzł się z płytą główną, po obniżeniu mnożnika AGP w BIOSIE (bez straty wydajności) też bezproblemowo. Podkręcać się już nie chciał, ale sam z siebie był jak na wtedy szybki + jaka cisza 😉
Ja uważam, ze obecnie Catalysty 12.2 i 12.3 działają już na Llano i Brazosie znakomicie, a w ostatnim czasie nawet uważam, że rodzą mniej problemów niż sterowniki nvidii … gdzie od roku tak naprawdę mamy stagnacje 😉